الأمان من أخطار الأسفار و الأزمان (کتاب)«الأمان من أخطار الأسفار و الأزمان» تالیف رضی الدین، سید علی بن طاووس حسینی حلی ، متوفای ۶۶۴ هجری است. ۱ - موضوع کتابادعیه و آداب سفر و راه علاج امراض در سفر کتاب حاضر اولین کتاب در این موضوع است و قبل از سید ابن طاووس هیچ کس کتابی مستقل در این موضوع و به این سبک ننوشته است. ۲ - انگیزه نگارشسید در مقدمه کتاب می‌فرماید: «با توجه به اینکه در سفرها خطرها و مشکلات فراوانی برای انسان پیش می‌آید... تصمیم گرفتم کتابی بنویسم که حافظ انسان در سفرها باشد... در این کتاب بسیاری از اسناد روایات و کتب منبع آنها را ذکر نکرده‌ام چرا که هدف در این کتاب اختصار است و این کتاب، کتابی است برای عمل کردن و سلامت ماندن (نه کتابی روایی و به عنوان منبع). » ۳ - ادعیه بدون سندسید نکته‌ای ذکر کرده که در هر جا دعایی در روایات نیافته یک دعا در آن موضوع انشاء کرده و دلیل و مجوز این کار را هم روایاتی می‌داند از جمله این روایت: عبدالله بن حماد انصاری از امام صادق علیه‌السّلام نقل می‌کند که به ایشان عرض کردم: دعایی به من بیاموز. امام در جواب فرمود: «ان افضل الدعاء ما جری علی لسانک»، یعنی بهترین دعا آن است که بر زبان خودت جاری شود. به همین خاطر سید ابن طاووس در کتب مختلف، دعاهای فراوانی نقل کرده است. ابن طاووس در عین اینکه برای این نوع ادعیه سندی ندارد تاکید می‌نماید که: «من با این کار دعا نمی‌سازم بلکه اینها ادعیه‌ای است که خداوند جل جلاله به من افاضه کرده است و من برای شما نقل می‌کنم.» ۴ - ترتیب کتابمصنف، کتاب «الامان» را به ۱۳ باب تقسیم کرده و در هر باب فصول متعددی گنجانده است. در ابتدای کتاب نیز فهرست تفصیلی مطالب کتاب را ذکر کرده تا دسترسی به مطالب آن در کوتاه‌ترین زمان ممکن عملی گردد. از جمله محتویات کتاب الامان کتاب «برء الساعة محمد بن زکریای رازی» و کتاب «قسطا بن لوقای یونانی» است که به طور کامل در دو باب از کتاب ذکر شده‌اند. کتاب «برء الساعة» راه علاج فوری بعضی از بیماری‌ها است که مصنف به آنها دست یافته، مانند زکام ، سردرد ، چشم درد و... کتاب «قسطا بن لوقا» هم شامل انواع بیماری‌هایی است که ممکن است در مسافرت برای انسان پیش بیاید و راه درمان آنها و اوقات مناسب برای خوردن و آشامیدن و استراحت در مسافرت‌ها را ذکر کرده است. سیر بیان مطالب کتاب توسط مصنف سیری منطقی و بسیار دقیق است چرا که ابتدای کتاب بحث تصمیم به مسافرت و مقدمات آن و دعاهای قبل از خروج از خانه و... است، بعد بحث لوازم سفر و وسایل مورد نیاز و همراهان در سفر مطرح شده. پس از آن ادعیه فراوانی برای خروج از منزل و در طول سفر ذکر شده است. سپس امراضی که ممکن است انسان در سفر به آنها مبتلا شود و راه درمان آنها مفصلا بیان شده است. ۵ - چاپکتاب شریف «الامان» در طبعی بسیار زیبا و مناسب توسط مؤسسه آل البیت علیهم‌السّلام چاپ شده و تحقیقی بسیار ارزشمند روی آن صورت گرفته است. نام تمام گیاهان و امراضی که در کتاب آمده از کتب مرجع استخراج شده و توضیح کافی پیرامون آنها ذکر شده و آیات و روایات متن استخراج شده‌اند و نسخه بدل‌ها نیز ضمیمه گشته‌اند. در این چاپ کلیه مصادر نقل ابن طاووس استخراج شده و آدرس آنها در پاورقی آمده است. در پایان کتاب نیز ۱۴ فهرست متنوع آمده که برای اهل تحقیق بسیار سودمند است. ۶ - پانویس
۷ - منبعنرم افزار جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. |